Na teritoriji grada Valjeva prema podacima Nacionalne službe za zapošljavanje iz 2010. godine, broj nezaposlenih osoba sa invaliditetom bio je 102, pri čemu su u gradu bili registrovani različiti tipovi invalida, uključujući ratne vojne invalide, invalidne radnike i druge kategorisane i nekategorisane invalide. Udeo ovih osoba u ukupnom broju nezaposlenih u Valjevu tada je iznosio oko 1,30%.
S obzirom da nemam novije precizne brojke za 2025. godinu, ovaj podatak iz službenih izvora može poslužiti kao referenca. Takođe, u Srbiji je oko 79% osoba sa invaliditetom nezaposleno, ali specifičan broj za Valjevo trenutno nije dostupan u novijim izvorima.
Broj registrovanih osoba sa invaliditetom na teritoriji grada Valjeva prema dostupnim podacima u Kolubarskom okrugu, u koji Valjevo pripada, iznosi oko 9.000. Po starosnim grupama, to su:
– 332 osobe mlađe od 30 godina,
– 2.186 osoba starosti između 30 i 65 godina,
– i 6.019 osoba starijih od 65 godina.
Precizni podaci o broju registrovanih osoba sa invaliditetom u Valjevu po godinama nisu dostupni u javno objavljenim izvorima, ali ovaj okvirni broj i starosna struktura za ceo Kolubarski okrug daju dobru predstavu o demografiji osoba sa invaliditetom u Valjevu i okolini.
Ukupan broj osoba sa invaliditetom u Srbiji iznosi oko 570.000 po poslednjem popisu iz 2022. godine, što predstavlja oko 8% ukupnog stanovništva, ali specifični detaljni podaci za Valjevo nisu precizirani u dostupnim izvorima.
Za poslednju deceniju, prema dostupnim podacima za grad Valjevo i Kolubarski okrug, broj registrovanih osoba sa invaliditetom pokazuje sledeće:
– Ukupno je u Kolubarskom okrugu registrovano oko 8.537 osoba sa invaliditetom.
– Od tog broja, na teritoriji samog Valjeva živi oko 4.152 osobe sa nekim oblikom invaliditeta.
– Starosna struktura osoba sa invaliditetom u okrugu je sledeća: 332 osobe mlađe od 30 godina, 2.186 između 30 i 65 godina, i 6.019 osoba starijih od 65 godina.
– Podaci po godinama iz poslednje dekade nisu detaljno razloženi ili objavljeni, ali ukupan broj i starosna struktura su najrelevantniji dostupni pokazatelji za Valjevo i okolinu.
Ovi podaci ukazuju na stabilan broj osoba sa invaliditetom u Valjevu poslednjih godina, sa dominantnim procentom starijih od 65 godina koji imaju neku vrstu invaliditeta. Detaljnija godišnja statistika nije javno dostupna, ali opšti trendovi se mogu pratiti kroz starosnu i prostornu raspodelu ovog broja.
Najčešće registrovane vrste invaliditeta u Valjevu obuhvataju fizičke i senzorne invaliditete, kao i mentalne i razvojne poremećaje. Prema dostupnim izvorima, među najzastupljenijim vrstama su:
– Cerebralna paraliza, koja uključuje različite fizičke, čulne i mentalne oštećenja nastala usled povrede mozga,
– Autizam, kao razvojni poremećaj socijalnih i jezičkih veština,
– Down sindrom, genetski poremećaj sa dodatnim hromozomom 21,
– Multipla skleroza, hronično neurološko oboljenje centralnog nervnog sistema,
– Artritis i različiti oblici oštećenja kičme,
– Mentalna oštećenja (intelektualna hendikepiranost),
– Senzorni invaliditeti, uključujući oštećenja vida i sluha.
Takođe se beleže slučajevi deformiteta i kombinovanih invaliditeta, poput paraplegije ili kvadriplegije, a osobe sa ovim vrstama invaliditeta često imaju različit nivo samostalnosti u svakodnevnom funkcionisanju.
Učestalosti po tipovima invaliditeta u Valjevu:
Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku Srbije iz popisa stanovništva 2022. godine, za grad Valjevo i okruženje, učestalost tipova invaliditeta u stanovništvu starijom od dve godine pokazuje sledeće:
– Najviše osoba sa invaliditetom ima problema sa hodom, koji čine oko 60% ukupnog broja osoba sa invaliditetom.
– Drugi najčešći problemi su vezani za vid, sluh, komunikaciju, mentalne sposobnosti i druge fizičke poteškoće.
– Udeo osoba sa problemima u komunikaciji je najmanji, oko 12.8%.
– Važno je napomenuti da jedno lice može imati poteškoće u više oblasti, pa se procenti ne sabiraju do 100%.
Ovi podaci su dobijeni na osnovu odgovora ispitanika na pitanja o poteškoćama u svakodnevnim aktivnostima u Valjevu kao delu Republike Srbije. Precizni detalji za svaki tip invaliditeta po Valjevu nisu posebno izdvojeni, ali se može generalno zaključiti da je najzastupljeniji invaliditet motorni, odnosno invaliditet u hodu.
Vrste invaliditeta u Valjevu po starosnim grupama:
Podaci o vrstama invaliditeta u Valjevu, podeljeni po starosnim grupama, pokazuju sledeće na osnovu ankete sprovedene na uzorku osoba sa invaliditetom:
– 56,3% ispitanika ima telesna oštećenja, pri čemu su najčešći oblici invaliditeta oštećenja kičme (21,4%), dečja i cerebralna paraliza (12,1%), mišićna distrofija (11,7%) i multipla skleroza (11,1%).
– 25,6% ispitanika ima senzorna oštećenja, sa gotovo podjednakim zastupanjem oštećenja vida (12,9%) i sluha (12,7%).
– 18,1% ispitanika ima intelektualne smetnje, pri čemu su osobe ometene u intelektualnom razvoju zastupljene sa 12,5%, dok su osobe sa autizmom zastupljene sa 5,6%.
– U okviru starosnih grupa, anketa je uključila i decu sa invaliditetom uzrasta od 5 do 19 godina, za koje je u Valjevu obezbeđena usluga ličnog pratioca bez liste čekanja.
– Takođe, veliki broj ispitanika ima kombinovane invaliditete, sa dodatnim oštećenjima poput oštećenja vida, kičme i intelektualnih smetnji.
Podaci sugerišu da su telesni invaliditeti najzastupljeniji u svim starosnim grupama, sa intelektualnim i senzornim invaliditetima takođe značajnim. Tačnu raspodelu po starosnim grupama za svaki tip invaliditeta nema u detaljima, ali obrazloženje daje dobar pregled učestalosti i tipova invaliditeta u Valjevu.
Foto: RTV
